The Vremde Mirror

Soms geloof ik dat mijn maatschappelijke relevantie veeleer beperkt is, maar niet vandaag. Vandaag niet, omdat ik een probleem heb ontdekt. Ik dacht ook dat dit niet waar kan zijn, maar ik heb gecheckt en gedubbelcheckt en het is waar: dit land telt te weinig ex-generaals en ex-kolonels om in talkshows te zitten wanneer het echt oorlog is.

(Ik besef dat de inleiding een beetje uitvoeriger had gekund. Met wat meer nadruk op het belang van mijn vondst en ook wat meer nadruk op hoe niemand anders dit probleem heeft doorzien. Prioriteiten graag. We zitten hier met een joekel van een maatschappelijke uitdaging die voor zich spreekt. Mensen zien zelf wel hoe cruciaal mijn vondst is. Dat hoef ik niet expliciet te stellen. Het zou ook ongepast zijn om uit onzekere tijden zelf persoonlijke aandacht of andere profijtjes te puren. Stel je voor dat de ex-generaals en ex-kolonels aan talkshowtafels ook zo opportunistisch zouden denken.)

Gelukkig is de oplossing voor dit complexe probleem bijna onverklaarbaar eenvoudig: bij aanvang van de oorlog moeten er zoveel mogelijk generaals en kolonels de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Even toegepast op uw persoonlijke situatie: dat betekent dat u uw kantoorbaan opzegt, het leger ingaat, de promoties opstapelt, kolonel wordt en op pensioen gaat. Tot daar is het overzichtelijk. Afschrikwekkender is de lijst met talenten en competenties waarover u als ex-generaal of ex-kolonel moet beschikken.

Als ex-generaal of ex-kolonel beschikt u over een polyvalente geest en een breed interesseveld. U kunt op veel manieren zeggen dat defensie meer geld nodig heeft. Zonder veiligheid geen sociale zekerheid. Dat moet u goed kunnen zeggen, ook al is op dat moment de sociale zekerheid inmiddels afgeschaft. Oefen thuis voor de spiegel.

U bent heel goed in bordjes vasthouden met ja of nee op. Heeft de bezetter niet ergens een punt? 35% van de kijkers vindt van wel. U spreekt vloeiend alle mogelijke talen die de bezetter kan hebben en gaat met hem in discussie waarna een musicalacteur aan dezelfde tafel concludeert dat er meerdere kanten zijn aan een verhaal. Applaus. U kunt moeiteloos overschakelen van een geopolitieke gedachtewisseling naar een verhitte discussie over frikandel of curryworst. Juist in oorlogstijd is dat belangrijk.

U denkt op lange termijn. Terwijl de bommen Brussel treffen, waarschuwt u voor wat er na de oorlog komt: geen oorlog. Mensen zullen oorlogsmoe zijn en willen dan met wat anders bezig zijn zoals geen oorlog. U ziet het gevaar: men zal geneigd zijn om de wapenproductie op een lager pitje te zetten. Juist dan moet er worden geïnvesteerd in defensie en moet u worden uitgenodigd.

U bent bovenal realistisch. Het is niet omdat het oorlog is en er van een openbaar leven geen sprake meer is en het aantal doden nauwelijks te tellen valt dat het niet nog erger kan. U waarschuwt dat de elektriciteit permanent kan uitvallen, waardoor mensen niet meer weten wat ze moeten doen omdat ze u niet meer op televisie kunnen zien verschijnen.

Zoals u merkt, zijn de vereisten niet min. Ik onderschat u niet. Voelt u zich aangesproken? Sluit u aan bij het leger, maak promotie, word kolonel of generaal en ga zo snel mogelijk op pensioen. De natie dankt u. En als deze oproep te weinig uithaalt, rest er maar één remedie: de pensioenleeftijd voor kolonels en generaals verlagen naar 48. Te duur? De uitgaven vallen vast onder de NAVO-norm van 2% te brengen.

Deze column gaat over de actualiteit van de ten einde lopende week en dan kan het in deze wereld van oorlog, armoede, honger en andere levensbedreigende calamiteiten maar over één ding gaan: de bidongooier. Als columnist verwacht u van mij een forse of tegendraadse mening en die heb ik. Let nu goed op mijn woorden: met een bidon gooien mag niet. Het is foei, foei en foei. Het is zelfs gevaarlijk als je naar een rijdende renner een bidon gooit. Doe het niet. Waarom niet? Het kan gevaarlijk zijn, omdat de renner kan vallen of een neus kan breken. Als je het wel doet, verdien je een strenge straf: een fikse boete, een verbod om sportmanifestaties bij te wonen, enkelband, gevangenisstraf, brandstapel, je verhaal moeten doen in de nieuwe talkshow van Eric Goens.

Eerst wou ik in deze column op haast ondoenbaar evenwichtige wijze de draak steken met de receptie van de bidongooierij in de media zonder zelf ook maar de schijn te wekken dat ik de daad vergoelijk. En of me dat zou zijn gelukt, geen zorgen daaromtrent. Zo zou ik het kunnen hebben hoe zichtbaar deugd het deed voor serieuze wieleranalisten (dit is een woord) om zich eens flink af te reageren op iemand die iets dwaas deed waarover naar schatting iedereen het eens is dat het dwaas is en zich uitdrukkelijk aan de goede kant van maatschappij positioneren: aan de kant van de mensen die geen bidons gooien naar renners. Of over sportsociologen die eindelijk de zin van hun bestaan ontdekken en de kosmische betekenis blootleggen van een dronken persoon die gooit met een bidon. Wie weet zou ik mijn column op een infantiele toon beginnen die appelleert aan de wijze waarop over het bidongooimoment werd bericht, waarbij ik alleen maar kan winnen (ofwel heeft de lezer het door en moet hij gniffelen, ofwel heeft hij het niet door en vindt hij dat ik het eens goed heb gezegd) – mocht ik echt een begenadigde dag hebben.

Ik moet nu toegeven: het voelt wel lekker om aan de goede kant te staan. Ik wel. Ik gooi geen bidons naar renners. Het lijkt misschien een open deur en een vanzelfsprekendheid. Maar door lang genoeg de aandacht te vestigen op bidongooiers en de problematiek (dronken man doet dwaas) zo veelzijdig mogelijk te belichten, begint een mens zich bijzonder te voelen dat hij niet met bidons naar renners gooit. Ja, ik begon me zelfs af te vragen of ik iets fout doe door het niet te doen. Ik bedoel natuurlijk: ik ervaar nu ook de waarde van een gedeelde boosheid in een tijd dat gedeelde waarden onder druk staan. Het is een curiositeit dat goed en kwaad nog zo helder afgebakend worden ervaren. Het kan natuurlijk ook zijn dat er te weinig is om gezamenlijk kwaad over te worden. Onze gedeelde kwaadheid gaat alleszins:

– Niet over Israëlische aanvallen op hulpverleners en tentenkampen met ontheemden in Gaza

– Niet over kinderen die in armoede groot worden en mensen die geen dak boven hun hoofd hebben

– Niet over de democratieën en de rechtsstaten die van binnenuit worden opgevreten en de individuele rechten en vrijheden die onder vuur liggen

– Niet over de onwil om burgers te beschermen tegen voorspelbare klimaatrampen

– Niet over Soedan, Congo, Myanmar en Oekraïne

– Niet over autocraten die mensen illegaal deporteren, democratische instellingen uit hun fundament losrukken en media intimideren, behalve als ze een zwarte maandag op de beurs veroorzaken

– Niet over het precaire lot van te veel mensen in onze samenleving

Onze gedeelde kwaadheid gaat over een bidongooier en het rijdend statutair personeel van de NMBS. Godzijdank bestaan zij nog.

Matthias Vangenechten

Het is de tweede week in april van het jaar 2025 en plots worden we overspoeld met zorgelijke berichten over de impact van algoritmen op jonge breinen. Het is niet dat er elders in de wereld niets aan de hand is: Oekraïne, Gaza, een nakende economische recessie, Soedan (ik heb het niet gecheckt, maar daar is normaliter altijd wat aan de hand), Kevin De Bruyne gaat voor het goede doel voetballen en alsof ons incasseringsvermogen grenzeloos is, krijgt Eric Goens een eigen talkshow op VTM. Om maar enkele zaken te noemen.  

Zo heb je Viktor Verhulst nog nooit gezien!

Dat sociale media kwalijk zijn voor minder jonge breinen wisten we al, nu blijken algoritmen van alom geprezen caritatieve instellingen als TikTok en Meta geen acht te slaan op leeftijd. Of beter gezegd, net wel. Hoe jonger iemand is, hoe schokkender de beelden. Van een democratie die gestoeld is op gedeelde waarheden, zijn we beland in een algocratie die gefundeerd is op ongedeelde onwaarheden die afhankelijk zijn van ons klik- en staargedrag. Al zijn er binnen de leeftijdscategorieën wel gelijkenissen hetgeen onderling menselijk contact vooralsnog niet helemaal onmogelijk maakt.

Like, share en subscribe.

Over 35+’ers hoeven we ons geenszins zorgen te maken. Hun mettertijd opgedane levenswijsheid en kritisch denkvermogen maakt hen niet beïnvloedbaar voor ophitsende politieke propaganda, kettingberichten van tante Magda en theorieën van alternatieve denkers met een kleurrijk strafblad die volgens het protocol moeten leiden tot online fakkeltochten, tenzij de berichten bevestigen wat hun eigen kritisch bronnenonderzoek op Facebook, X en het forum van hun favoriete voetbalclub al opleverde.

OMG, heb je deze mening over Marc Van Ranst al gelezen?

Ook over jonge vrouwen hoeven we ons geenszins zorgen te maken. Zij halen hun informatie over de algemene beginselen van onze rechtsstaat via Elisabeth Lucie Baeten en jonge mannen zijn helemaal gezegend nu zij voor de werking van de rechtsstaat – op de meest praktische wijze – kunnen rekenen op Acid of Dries Van Langenhove.

Je raadt nooit wat deze man over Acid te zeggen heeft.

Zorgelijker is dat TikTok jongerenbreinen manipuleert. Dit kwam aan het licht toen een man in februari 2025 zijn smartphone vergeten was op de trein, achtereenvolgens heftig begon te zweten en te roepen, gekalmeerd werd door een dokter ter plaatse die hem gratis kalmeringspillen gaf omdat de dokter zijn moment van rustig op zijn iPhone scrollen verstoord zag, de vergeetachtige man een Metro uit het jaar 2022 zag liggen op zijn tafeltje met een artikel over de invloed van de verkrachtende mensenhandelaar Andrew Tate (gemakkelijk te verwarren met de mensenhandelende verkrachter Andrew Tate) op TikTok dat hem heftig zorgen baarde, wat hem ertoe bracht een podcast te beluisteren over TikTok, wat hem de nodige expertise bijbracht om op zijn Facebookpagina een opinie te publiceren met als zorg dat jongeren te afhankelijk worden van sociale media en eiwitpoederhandelaars (hij bedoelt natuurlijk proteïnepoederhandelaars), waarna hij in de Tafel van Gert zijn opinie mocht navertellen wat leidde tot een filmpje van 18 seconden op de Instagrampagina van de Tafel van Gert dat door verschillende media werd opgepikt. Dat is niet alles. Hij kwam er inmiddels ook achter dat kinderen onder de twaalf op TikTok beelden te zien krijgen van executies, slachtpartijen en een enkele pechvogel zelfs van Studio 100-producties en persoonlijk vindt hij dat die niet noodzakelijkerwijs de doelgroep zijn van dit soort beelden.

Kom er hier achter wie, wat, waar, wanneer, hoe en waarom over wie te vertellen heeft!

En ik begrijp het ook wel. Concentratie vergt inspanning, dus waarom de moeite doen als algoritmen ons filmpje na story na clickbaitartikel voorschotelen met opwindende maar des te lozere inhoud? En vooraleer ik tot mijn inzichtelijk besluit kom, moet ik zelf toegeven dat ik ook niet perfect ben. Ik heb ook niet altijd de concentratie om een column af te schrijven, maar dat

Matthias Vangenechten

Er zijn niet veel opties. U moet kiezen. Dit zijn de drie keuzemogelijkheden. Ik herhaal: u moet kiezen.

1. U bent boos over een vonnis

Optie u bent gewone burger. U leest tijdens uw middagpauze op Facebook iets over een vonnis. U wilt niet te voorbarig een mening vormen en u klikt het bijbehorende nieuwsartikel aan dat in twee zinnen een vonnis van negen bladzijden samenvat, geschreven door een webredacteur die anders moeite heeft met het correct citeren van een Instagrampost van Viktor Verhulst. Hoe is dit mogelijk? Terwijl zo’n rechter op basis van een dik dossier niet in staat is om aan de feiten het juiste besluit te verbinden, lukt u dat wel louter op basis van een online nieuwsartikel tijdens het nuttigen van uw maaltijdsoep. U voelt dat het zo niet verder kan en wil een signaal geven. Twee minuten later verspreidt u op sociale media een boodschap die gelijkt op: ‘Waanzinnig gedegouteerd dit kan alleen in België waar zijn jullie mee bezig België? Ik wordt ziek in wat voor wereld we moeten opgroeien. Strenger straffen nu!!!!’ De likes blijven uit? Maak het persoonlijker! Post een boos bericht over uw snelheidsovertreding in de Facebookgroep Ge zijt van Dondertochopgem als… (1.450 leden) Voeg er zeker aan toe dat een brave burger die 48 rijdt in zone 30 wel wordt gestraft. #apenland

Optie u bent een Vlaamse intellectueel. Nee, dit is niet te min voor u. Grijp uw kans om al uw opgedane kennis maatschappelijk te vertalen. Ja, doe het nu. Zeg dingen dat u zich zorgen maakt, dat dit slecht is voor de geloofwaardigheid van de rechtsstaat en dat justitie het aan zichzelf te danken heeft. Zeg dat u niets over de zaak zelf kunt zeggen omdat u het vonnis niet heeft gelezen, maar voeg er direct aan toe dat u begrijpt dat het vonnis een kaakslag is voor andere slachtoffers. Maar u en ik weten: dat is niet genoeg om als gewone jongen van het volk over te komen en in de Tafel van Gert te mogen aanschuiven om een bordje met ja of nee omhoog te houden ter beslechting van aanslepende wereldkwesties. Hoogstens komt u in De Afspraak of in de opinierubriek van een nuance zoekende krant met een online vehikel dat getalenteerde en geëngageerde webredacteurs vonnissen door ChatGPT laat samenvatten in twee zinnen. Toon emoties, wees boos. Denk aan die keer dat het in De Afspraak over uw expertisegebied ging en men een kerkjurist uitnodigde en niet u. U kunt het.

Wat als u een Vlaamse intellectueel bent die met de revolver op de beide slapen nog niet intellectueel wil overkomen? Zie Optie u bent politicus.

Optie u bent politicus. Timing is alles. Wees niet te vroeg. Mensen moeten weten waarover het gaat zonder dat u de hele kwestie introduceert. Wees ook niet te laat, of mensen zouden denken dat u aan politieke recuperatie doet. Dat is niet het geval. U bent gewoon woest. Maak een filmpje op TikTok, u weet wel, dat platform met algoritmen die hoaxes, samenzweringstheorieën en desinformatie over politieke kwesties gul belonen met views en likes. Vergeet niet: hoe harder uw post de democratie ontwricht, hoe groter de kans dat de algoritmen uw bericht internationaal verspreiden, tot in Rusland toe. De likes stromen binnen? Veel geluk met uw zorgelijke pleidooien in de toekomst over de toestand van de democratie en de rechtsstaat! U had als post iets origineels in gedachten? Check de Instagram van Elisabeth Lucie Baeten. Komt uw origineel idee daar terug? Dan is het elders op het internet al vele malen gepasseerd. Nog een laatste tip: maak niet de fout te wachten tot de Blankenbergse uitvoering van Robin Hood vindt dat het over hem moet gaan. Dat is exact het moment dat de mensen die voor de tweede keuzemogelijkheid gaan uit hun holletje durven kruipen.  

2. U bent boos op de mensen die boos zijn over het vonnis

Optie u hebt het vonnis niet gelezen. U bent boos op de mensen die zonder een vonnis te lezen de hele rechtsstaat verdacht maken. Beseffen ze welke schade ze aanrichten? Straffen is meer dan vergelden alleen. Het stoort u bijzonder dat mensen zich zonder te informeren een heksenjacht ontketenen. Met wat geluk kunt u die boodschap ook aan een talkshowtafel verkondigen. U grijpt die kans met verve. U zet alle roeptoeters op hun plaats die niet weten waar ze over praten en een uitgesproken mening vormen op basis van een paar tweets en TikTokfilmpjes. Over de grond van de zaak kunt u zelf niets zeggen, want u hebt het vonnis niet gelezen.

Optie u hebt het vonnis gelezen. U bent niet bang om elitair over te komen en zo brengt u een keer per drie zinnen uw moedige daad in herinnering dat u het vonnis wel hebt gelezen. Kunnen al die mensen-met-een-uitgesproken-mening misschien die moeite ook eens doen? Of zijn ze bang dat ze hun mening er niet in terugvinden? Het vonnis? U hebt nog nooit zo’n genuanceerd vonnis gelezen. Je moet al een ongunstige persoonlijkheid hebben om graten te zien in bepaalde passages, laat staan om conclusies te trekken over de rechterlijke macht. Een rechter motiveert, wikt en weegt. Waarom bent u de enige die dat snapt? Het is een boodschap die u honderden likes oplevert. Nadeel: u moet voor uw zuurverdiende likes een account op LinkedIn aanmaken.

3. U staat boven boze mensen en schrijft een begripvolle column over boze mensen

U bent te goed om in een kamp te zitten. Opgelet, dat is niet denigrerend bedoeld. Het zit nu eenmaal in u dat u het belangrijk vindt om de nuance te zien, uit te zoomen en het hele plaatje te vatten. U snapt de woede en kan het mensen niet kwalijk nemen dat ze verontwaardigd zijn, maar daarom is het belangrijk de vraag te stellen wat er onderliggend echt speelt. Emoties gaan zelden over hetgeen waar ze lijken over te gaan, maar kanaliseren een onuitgesproken onvrede. Dat kan bijzonder waardevol zijn. U spot niet, u ziet de waarde van het rituele proces waarbij andere mensen hun emoties kwijt moeten kunnen, maar wijst op de risico’s van hun gedrag waarvan u betwijfelt of ze de consequenties ervan begrijpen. Die legt u uit in een lange, genuanceerde column achter een betaalmuur. Over u zal niet spottend worden geschreven. U verricht goede daden. U schrijft een column en denkt goed gezegd. De rechtsstaat is gered. Voor vandaag toch.  

Matthias Vangenechten