The Vremde Mirror

De voorbije week vond in Den Haag een top met de 32 rijkste landen van de wereld plaats die zoals bekend het doel had om honger, armoede en andere diepe ellende uit de wereld te helpen. Ook ik was erbij.

De top startte nochtans niet onder het beste gesternte. Het rijkste land dreigde ermee niet te komen, omdat de andere landen geen 5% van hun bbp uitgeven aan armoedebestrijding, gezondheid en zaken die passen in het kader van internationale rechtvaardigheid en solidariteit. Eerder had het rijkste land ook al negentig procent bezuinigd op het budget van het eigen agentschap voor ontwikkelingshulp. In realiteit gaat dit over tientallen miljarden die niet naar hulp gaan voor de mondiaal kwetsbaarsten, met naarmate de tijd vordert een almaar groter aantal doden als gevolg.

Je kunt het protest hiertegen wel raden. Mensen die sterven omdat ze van de ene op de andere dag geen toegang meer hebben tot veilig voedsel en elementaire gezondheidszorg, doet mensen die leven in welstand een beetje beduusd stilstaan bij hun gunstige lot dat het resultaat is van toeval en weinig anders. Het maatschappelijke protest viseerde niet alleen het rijkste land van de wereld, maar keerde zich al snel tegen de eigen nationale regeringen. Ineens ging het in de parlementen van West-Europa nog maar over één ding: hoe kan het zijn dat hun land met weliswaar de nodige gebreken maar met veel welvaart en stabiliteit niet eens de vereiste 0,7% van het bbp uitgeeft aan ontwikkelingshulp?

In elk van deze parlementen deden de regeringsleiders de belofte om het budget voor wereldwijde armoedebestrijding op te schroeven en om op zijn minst het minimumdoel van 0,7% binnen het jaar te halen. De leider van het rijkste land deed er nog een schepje bovenop: hij zou maar naar de top in Den Haag komen als de andere landen 5% van het bbp besteden aan armoedebestrijding in de brede zin van het woord. Extra geld is nodig, maar 5% van het bbp? Nu kwam hier protest tegen. Vanwaar moet al dat geld komen? En de armoede in eigen land dan? Zouden we die niet beter eerst oplossen? Toen gebeurde er iets bijzonders: de regeringsleiders in alle landen hielden bevlogen speeches die het belang van vrede en veiligheid uitdrukten in termen van voedselvoorziening, armoedebestrijding, huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. Niet omdat de leider van het rijkste land het oplegt, maar omdat mondiale hulp niet alleen valt af te schuiven op het rijkste land ter wereld dat onderhevig kan zijn aan actuele schokken en grillen die eigen zijn aan politiek en waar mensen in een precaire situatie niet het slachtoffer van mogen worden.

Tot het einde was het spannend of de president van het rijkste land wilde komen. Het is heus niet zo dat hij dat deed om de aandacht op hem te vestigen, wel omdat de andere landen het eens waren dat ze meer moesten doen, maar dat ze er nog niet uit waren hoe ze dat zouden doen. Uiteindelijk werd beslist om binnen de tien jaar 5% van het bbp uit te geven aan ontwikkelingsbeleid waarvan 1,5% kan worden besteed aan interne aangelegenheden zoals het bestrijden van dakloosheid, opvang voorzien voor asielzoekers, het klimaatadaptief maken van bewoonde gebieden of een tekort van 150.000 sociale woningen oplossen. (Dat laatste is uiteraard een hypothetisch voorbeeld, tenzij je misschien een land bent van tweehonderd miljoen inwoners.)

En ja, door de kleuterachtige vleierijen voor de camera’s van de andere wereldleiders leek het even de essentie te zijn van de top, maar de leider van het rijkste land daagde op. Het geneerde hem zichtbaar en hij wilde liever zijn aanwezigheid discreet houden, maar hij had geleerd dat het nu eenmaal bij zijn job hoort. Hij beloofde ook de vijf procent te halen en alle bezuinigingen terug te draaien en hij hoorde zichzelf zeggen dat deze top moest leren of het verlies van mensenlevens nog iets te betekenen heeft en dat het antwoord ‘ja’ is. Alle politici verdedigden vol vuur het akkoord. Er verscheen weleens een dissidente stem in een talkshow die op dat moment toevallig een boek had te verkopen, maar die werd door de andere tafelgasten op zijn morele verantwoordelijkheid gewezen.  

Zelfs de Belgische minister van Defensie sprak zich uit dat we om oorlog, instabiliteit en ontbering te voorkomen niet kunnen wachten tot 2029, maar dat het geld er nu moet zijn. Al formuleerde hij wel één bedenking: ‘Versta me niet verkeerd: we hebben jarenlang te weinig geld uitgegeven aan ontwikkelingsbeleid. Tegelijkertijd moeten we ook landen bestraffen die de internationale hulp tenietdoen door pakweg ziekenhuizen te bombarderen of burgers te beschieten die aanschuiven bij voedselhulpposten, op zijn minst door alle economische banden met ze door te knippen.’

Matthias Vangenechten

Laat ik met een positieve noot beginnen. We voeren eindeloze oorlogen, we laten mensen uithongeren en Bar Goens is een televisieprogramma. We doen als mens met andere woorden al heel veel dingen goed slecht. Toch is deze column een noodkreet. In chaotische tijden is het verleidelijk om de aandacht voor het klimaat te laten verslappen.

De cijfers en de modellen bewijzen dat onze inspanningen om het klimaat te verknoeien onvoldoende zijn. Het klopt dat we de 1,5°C of 2°C opwarming voor 2100 zeker halen. De meeste modellen zijn zelfs optimistisch over 2,5°C opwarming. Maar aan dit tempo is het nog niet zeker of we de 3°C opwarming halen, die pas echt zekerheid geeft dat de kantelpunten in het klimaat op korte termijn worden bereikt. Het is van belang om in te zien dat hoe meer de aarde opwarmt, hoe groter de kans op onomkeerbare veranderingen die een cascade aan rampen in gang zetten en die mooi meegenomen de aarde versneld doen opwarmen, hoe sneller deze planeet van de mens is verlost.

Het lijkt dat we aardig op weg zijn om een nimmer geziene klimaatverandering te bewerkstelligen en dat is ook zo. Maar het groeipad gaat te traag. Willen de dertigers van vandaag de ondergang van de mensheid op hun Instagram kunnen zetten, zal het een tandje sneller moeten. Dat is een verantwoordelijkheid van iedereen. Als we wachten op overheden komen we te laat. We zullen als burgers zelf het heft in handen moeten nemen. En ja, er is hoop. We stemmen op politici die de afstandsregels tussen windmolens in gigameters willen uitdrukken, we bouwen waar we beter niet bouwen en procederen tegen bouwen waar bouwen best wel gebeurt en de aanwezigheid van zachte weggebruikers houdt ons niet tegen om te tokkelen achter het stuur. Bovendien kennen we alle ingrediënten om een klimaatcatastrofe van ongeziene schaal te bewerkstelligen. Toch talmen we. Wat ik hier gewaarword, is onmacht. Onmacht omdat burgers niet weten wat ze zelf nog meer kunnen doen. Omdat we denken dat we deel zijn van een systeem en onze bijdragen maar een peulenschil zijn. We kunnen nochtans zo veel meer doen dan we soms denken.

Ja, kap die ene boom die in je tuin staat om. Begin met het verharden van je tuin. Spreek je buur met zijn zonnepanelen aan. Leg veengebied droog en zet er megalomane koeienstallen. Zet die verwarming een graadje of vijf hoger. Ja, het is zomer. Maar waarom niet? Besproei je kunstgrasmatje ook lekker ’s nachts. Laat het kraantje lopen terwijl je je tanden poetst. Eet principieel alleen vlees dat van de andere kant van de wereld komt. Verkies politici die de fiets verbieden in dorpscentra en die de maximumsnelheid overal met 50 kilometer per uur willen verhogen. Blokkeer een fietsbrug voor een onleefbaar klimaat. Onderhandel beenhard met je werkgever over een vliegvergoeding voor je gependel tussen Brussel en Antwerpen. Compenseer de dagen dat je niet met het vliegtuig gaat naar je werk met het kappen van een hectare bomen in het Amazonewoud. Koop die hypervervuilende monsterauto die extra verharde parkeerruimte behoeft.

Het lijken misschien een na een banale acties, maar opgeteld maken ze echt het verschil. Onze acties verschaffen overheden het draagvlak om geen halfslachtig catastrofaal klimaatbeleid te voeren zoals nu, maar een ondubbelzinnig catastrofaal klimaatbeleid. En ja, elke tiende van een graad maakt hierbij een verschil. Als je op een dag dan de neiging hebt om met de fiets lokaal geteelde seizoensgebonden groenten te kopen, weet dan dat je dit niet kunt maken ten aanzien van de generaties na ons. Je wilt niet dat je kleinkinderen het einde van de mensheid moeten meemaken omdat wij het moreel moeilijk vonden om de wereld volledig naar de knoppen te helpen.

Hoe onbewogen laten beelden en berichten van dode en hongerlijdende onschuldige burgers jou? Doe hier de test!

1. Op televisie verschijnen hongerlijdende kinderen. Jij zet de televisie uit omdat …

a) je de beelden niet kunt verdragen omdat ze afschuwelijk zijn en het onbegrijpelijk is dat de wereld dit maar laat passeren. (1)

b) je intussen wel weet dat het erg is wat er in Gaza gebeurt, je er toch niks aan kunt doen en het overal wel iets is. (2)

c) je het wel hebt gehad met de eenzijdige linkse woke deugpronkerij. (3)

2. Genocide is voor jou …

a) het opzettelijk en structureel doden van een groep mensen zoals nu in Gaza gebeurt. Noem het voor jouw part anders, zolang het maar over de gruwelijkheden gaat in Gaza. Je snapt ook dat mensen met anders nimmer een grote taalgevoeligheid die plots al de nuances van het woord genocide kennen dat doen om af te dwalen van de essentie, met name het onbevattelijke weerzinwekkends wat de Gazanen treft. (1)

b) een juridische term die niet lichtzinnig mag worden gebruikt, wat niet wegneemt dat wanneer men je expliciet ernaar vraagt je antwoordt dat de situatie in Gaza best zorgelijk is. (2)

c) het lot van de blanken in Zuid-Afrika. (3)

3. Beoordeel de volgende stelling: het gaat te veel over Gaza in de media.

a) Je kunt alleen maar druk zetten door het ergens over te hebben. Gezien het uitblijven van resultaten moet worden geconcludeerd dat het te weinig over Gaza gaat. (1)

b) Het is goed dat we het erover hebben, we mogen je niet verkeerd verstaan, maar de mensen hier hebben ook problemen. (2)

c) Een bewust afleidingsmanoeuvre om het niet moet te hebben over de gevaren van woke. (3)

4. In haar omgang met Israël moeten de regeringen in dit land …

a) het Israëlische regime op elke mogelijke wijze onder druk zetten om de oorlog in Gaza te stoppen. (1)

b) haar zorgen uitdrukken over de situatie in Gaza en de Israëlische regeringsleden die een etnische zuivering bepleiten, maar ons als burgers daar niet mee lastigvallen. (2)

c) Israël alsnog feliciteren met haar prestatie op het Eurovisiesongfestival en excuses aanbieden voor de vooringenomen vakjury die dictatoriaal ingaat tegen de stem van het volk. (3)

5. Het Eurovisiesongfestival is …

a) een liedjesfestijn dat nooit apolitiek is geweest. Israël laten meedoen is even politiek als Israël niet laten meedoen. (1)

b) een vermakelijke avond die ook weer moet worden afgepakt. Je laat in het midden door wie. (2)

c) niet je goedkoopste avond. Maar goed, je hebt er heel wat voor over om de stem van het volk tot uitdrukking te brengen. Daarom dat je twintig keer op Israël hebt gestemd. (3)

6. U voelt zich moreel bezwaard om naar Israël te reizen.

a) Al voor de oorlog in Gaza. (1)

b) Wat zegt het reisadvies van Buitenlandse Zaken? (2)

c) Je vliegt elk weekend naar Tel Aviv om een statement te maken op uw sociale media. (3)

7. Als u zich informeert over de oorlog in Gaza, doet u dat via de opiniestukken en interviews van …

a) Brigitte Herremans. (1)

b) Gert Verhulst. (2)

c) Maarten Boudry. (5)

Tel nu de punten op die je hebt behaald en bekijk hieronder wat jouw score betekent!

7-9

Je vindt genocides maar niks. Al die dode en hongerlijdende mensen en kinderen maken je droevig. Je kunt niet begrijpen dat etnische zuiveringen en acute hongersnoden mensen onverschillig kunnen laten. Je zorgt voor polarisatie en controverse omdat je vindt dat genocideplegers moeten worden gestraft. Let op dat je niet als linkse deugneus wordt gezien.

10-14

Dode en ondervoede kinderen? Van de kaart geveegde woonwijken? Aanvallen op hulpverleners? Het creëren van levensomstandigheden die maar één uitkomst kunnen hebben, namelijk de dood? Je vindt het onnodig en zelfs zorgelijk. Maar goed, het is ingewikkeld. Te ingewikkeld om een ondubbelzinnig standpunt te formuleren. Als alle partijen nu eens gewoon water bij de wijn zouden doen en dan lekker verder leven, dat zou veel ellende besparen. Maar ja, gezond verstand blijkt voor velen ingewikkeld.

15-22

Op sociale media ben je de trotse bezitter van verschillende accounts die mensen voor hamaslover of antisemiet uitschelden wanneer ze boos of verdrietig zijn over de genocide in Gaza. Je wil tegengas bieden aan de linkse media die naar jouw mening de andere kant niet belichten van het stelselmatig uithongeren, verdrijven en vermoorden van onschuldige Palestijnen omdat ze Palestijn zijn. Kijk bij het in kaart brengen van je vermogen zekerheidshalve na of je toevallig geen nederzetting bezit op de Westelijke Jordaanoever. Meer dan drie zelfs? We wisten het wel.

23

Fijn dat je de test ook hebt gedaan, Theo.

Matthias Vangenechten

Voor slechts 160 euro kunt u een lezing vol primeurs krijgen hoe de federale regering werkzoekenden het leven moeilijk maakt. Dat is noodzakelijk niet het enige wat de federale regering aanbiedt om de begroting op orde te krijgen. Ontdek hier de hele prijscatalogus van de regering.

1. Cursus brieven sturen met het kabinet-Verlinden (250 euro pp)

Door alle beschikbare moderne communicatiemogelijkheden is het versturen van brieven in onbruik geraakt ondanks de charme ervan. Daar wil het kabinet van Annelies Verlinden wat aan doen. Cursisten leren hoe ze een mooie verzorgde brief schrijven, hoe ze die vervolgens netjes in een enveloppe steken en ze leren een brief volledig en precies te adresseren en voldoende te frankeren. De cursusinformatie vermeldt het niet, vast omdat het zo vanzelfsprekend is, maar cursisten leren tot slot ook om hun brief daadwerkelijk te verzenden. Het zou anders een beetje zonde zijn van al die moeite.

2. Lessenreeks leven zonder koffie, computers en printers met de minister van Justitie (499,95 euro)

Een noodpakket kan niet alles bevatten. Daarom is het belangrijk om ons ook mentaal voor te bereiden op de oorlog. Het ministerie van Justitie organiseert in dat kader een lessenreeks hoe je overleeft zonder koffie, computers en printers. Ze nodigt hiervoor een gevarieerd palet aan gastsprekers uit die door hun professionele achtergrond hier veel ervaring mee hebben zoals magistraten van de rechtbank van eerste aanleg, magistraten van de hoven van beroep en magistraten van het Hof van Cassatie. Door amper 49,95 extra op te hoesten, leert u ook werken met een faxtoestel in tijden dat niemand anders nog een faxtoestel heeft. De lessen worden niet opgenomen, maar na iedere les krijgen de deelnemers een verslag op hun tablet. Goed om te weten: het ministerie van Justitie voorziet zelf de klei.

3. Kroegentocht met Frank Vandenbroucke (149,95 euro, exclusief flesjes Spa Rood)

Eindelijk, eindelijk, eindelijk! De populaire kroegentocht met Conner Rousseau die sinds eind 2023 om onduidelijke redenen niet meer beschikbaar is, heeft een langverwachte opvolger gekregen. Voor een schamele 149,95 euro voert u al technische discussies over pensioenstelselhervormingen tot diep in de nacht in het warme gezelschap van een flesje Spa Rood. Zo decadent allemaal? Dan vertellen we u best niet dat aan het einde van de nacht Frank u mogelijk weet te verrassen met een zijuitstapje naar het budgettair kader voor de gezondheidszorgdoelstellingen.

4. Gazacoach (699 euro)

De Gazacoach leert u om te praten over de afgrijselijke situatie in Gaza als ware het een kruimeldiefstal van de Israëlische regering. U leert dat humanitaire catastrofes die te wijten zijn aan één moordzuchtig regime in hun context moeten worden geplaatst. U leert op evenwichtige wijze geen opinie te hebben over een complete uitroeiing van burgers en kinderen op een manier dat u de neutraliteit zelve lijkt en niet zelf stelling inneemt door geen stelling in te nemen omdat niks doen nu eenmaal een even politieke houding is als veroordelen, protesteren of goedpraten. Aan het eind van het traject krijgt u een kwartier lang beelden uit Gaza te zien van gebombardeerde ziekenhuizen en wijken, dode baby’s, afgeslachte hulpverleners, uitgehongerde kinderen alsook van Israëlische soldaten die op hun TikTok vertellen hoe vereerd ze zijn Gazanen te kunnen afslachten en leden van de Israëlische regering die opgewonden raken van een etnische zuivering in Gaza. U bent geslaagd mocht u in staat zijn om deze situatie te beschrijven zonder het woord genocide in de mond te nemen.

5. Tips om online geweldloos te communiceren door Theo Francken (899 euro)

Zonder meer het paradepaardje in deze prijscatalogus. U kent vast de situatie. U zit in een gespannen situatie of u bent filosoof verbonden aan de UGent, u moet de juiste woorden vinden en hierop spuwt uw mond een stroom aan verwijten, drogredeneringen en leugens uit. U had dit liever vermeden of u bent filosoof verbonden aan de UGent. Na een intakegesprek geeft Theo Francken u gepersonaliseerde tips hoe u diplomatisch en geweldloos communiceert in moeilijke en minder moeilijke situaties. Extra geschikt voor politici met een X-account!

6. Lezingenreeks ‘Geld gooien in een bodemloze put’ (nu voor 399,50 in plaats van 349,50 euro per lezing)

Weet u uw geld niet gespendeerd? Voelt u soms de neiging om uw geld doordacht te spenderen? Geen nood, de federale regering organiseert een lezingenreeks die mensen moet helpen om hun geld over de balk te gooien. De lezingenreeks is op initiatief van het ministerie van Defensie, maar ze nodigt ook de andere regeringen in dit land uit om gastlezingen te geven. Terwijl Brussel zich door een gastspreker uit elke politiezone laat vertegenwoordigen, stuurt Vlaanderen een van de zestien subsidiecoaches bij haar in dienst. Na elke lezing kunt u in contact komen met de duurste consultants die u hierbij willen begeleiden en geld verkwisten als een proces zien dat nooit af is.

7. Fiscale achterpoortjes voor grote en semigrote bedrijven (995 euro)

995 euro lijkt een ferm bedrag voor een achterpoortje. Maar mispak u hier niet aan, dan hebt u ook meteen waar voor uw geld. In een persoonlijk onderhoud onthult de kabinetschef van de minister van Financiën welke fiscale achterpoortjes er bestaan op maat van uw bedrijf. Die zorgen ervoor dat u op jaarbasis eenvoudig enkele honderdduizenden of zelfs miljoenen euro’s minder belastingen kwijt bent aan de federale schatkist. Een duidelijke win-winsituatie, weet de federale regering. Oh ja, het fiscale achterpoortje is natuurlijk fiscaal aftrekbaar. Waar wacht u nog op?

Matthias Vangenechten