The Vremde Mirror

Op 14 augustus komt de commissie Buitenlandse Zaken in de Kamer met urgente spoed bijeen om van gedachten te wisselen over de oorlog in Gaza, die intussen bijna twee jaar burgers de dood injaagt. De regering stelt er haar draaiboek voor hoe ze in het komende parlementaire jaar met deze oorlog zal omgaan en of sancties aan de orde zijn. Het moet gezegd: ze gaat hierbij niet over één nacht ijs. Laten we dit script even doornemen.

– Commissie Buitenlandse Zaken Kamer (eerste samenkomst (vervroegd!): 14 augustus)

Het Israëlische leger bombardeert ziekenhuizen, scholen en huizen, burgers worden uitgehongerd en wie het erop waagt naar een voedseldeelpunt te gaan, loopt het risico te worden doodgeschoten door het Israëlische leger. De teller staat op 60.000 burgerslachtoffers.

Politici uit de regeringspartijen beginnen zich ongemakkelijk of toch al zeker niet al te comfortabel te voelen bij de beelden uit Gaza. Sommigen willen sancties of andere maatregelen tegen Israël. Laten we niet te overhaast te werk gaan en geen impulsieve beslissingen nemen, vinden andere regeringspartijen, die eraan toevoegen dat er niemand hierbij is gebaat en zeker de mensen in Gaza niet. Dat laatste maken ze evenwel niet concreet. Het komt erop neer dat aan het eind van de commissie Buitenlandse Zaken wordt aangekondigd dat de mogelijkheid voor sancties en andere maatregelen niet wordt uitgesloten, maar wordt onderzocht door een expertencommissie waarvan de samenstelling in de schoot van de regering nog moet worden afgeklopt en goed zal zijn voor een regeringscrisis van vier dagen (maandag-donderdag).

Een partijvoorzitter (MR) meldt de pers na afloop van de commissie dat sancties of andere maatregelen nooit aan de orde zullen zijn zolang hij deel uitmaakt van de regering. De premier zwijgt.

– De expertencommissie (3 à 4 maanden)

Op het moment dat je denkt dat het niet erger kan, verergert de situatie in Gaza. Dag na dag. Week na week. Het is niet dat de oorlog in Gaza op te weinig aandacht kan rekenen. Het gaat bijna over niets anders, wat het nog pijnlijker maakt dat de internationale gemeenschap er niet in slaagt meer te doen dan toekijken. Ik moet preciezer zijn: zorgelijk toekijken.

Gelukkig handelt de Belgische regering een stukje doortastender. Nog voor het einde van het jaar komt de expertencommissie met de aanbeveling om de oorlog in Gaza op de politieke agenda te houden en de mogelijkheid tot sancties of andere maatregelen open te houden en serieuzer te nemen naargelang de situatie in Gaza acuter wordt. Zo, hier kan de politiek een eind verder mee.

– Overlegcomité (permanent)

Dat moet ik volledigheidshalve nog zeggen. De onafhankelijke expertencommissie staat in permanent contact met het overlegcomité waarin de belangrijkste figuren uit alle regeringen zitten die België telt. Elke keer dat de expertencommissie een aanbeveling wil uitwerken, rapporteert ze over de contouren ervan aan het overlegcomité. Die toetst de politieke haalbaarheid, zodat de expertencommissie geen werk voor niets doet en zonder onnodig tijdverlies haar opdracht kan voltooien!

– Commissie Buitenlandse Zaken Kamer (tweede samenkomst inzake Gaza, samenkomst tillen over het kerstreces)

De teller staat op 100.000 burgerdoden. Het Israëlische leger verschuift de grens tussen Gaza en Israël westwaarts en de noordergrens zuidwaarts waarbij het met bulldozers alles vernielt wat het op haar weg tegenkomt. De Gazanen moeten zo zien te overleven op een almaar kleinere en onleefbaardere oppervlakte. De internationale gemeenschap vraagt zich bezorgd af waartoe dit alles leidt.

In de commissie Buitenlandse Zaken blijkt dat niet alle regeringspartijen op dezelfde lijn zitten als het gaat over de interpretatie van de aanbevelingen van de expertencommissie. Om uit deze impasse te geraken, wordt er parallel met een koninklijk verkenner een ontmijner aangesteld. De premier laat zich ontvallen dat hij al deze ruis maar niets vindt en zwijgt verder.

– Koninklijk verkenner (1,5 maand)

De koninklijk verkenner krijgt als opdracht om na te gaan onder welke voorwaarden welke bereidheid er is binnen de regeringspartijen voor sancties of andere maatregelen tegen Israël. Ook zoekt hij naar gedeelde opvattingen inzake de interpretatie van de aanbevelingen van de expertencommissie.

– Ontmijner (6 maanden)

Wanneer het werk van de koninklijk verkenner of later een andere intermediair tot onenigheid leidt, komt de ontmijner in actie die de verschillende regeringspartijen weer aan tafel moet brengen om het gesprek herop te starten. Wanneer de onderlinge relaties werkbaar zijn, kan de koninklijk verkenner weer aan de slag. In totaal moet de ontmijner acht keer aan de bak.

– Koelkast (2 weken, aanvankelijk 3 weken gepland, maar tekenen van verrotting)

In de media verschijnen berichten dat de situatie in Gaza ‘zich stabiliseert’. Dat betekent in dit concreet geval: elke dag een groot aantal doden, een groot aantal bombardementen op ziekenhuizen, scholen en huizen en een groot aantal uitgehongerde mensen. Maar gewoon niet meer dan de vorige week.

Na anderhalve maand houdt de koninklijk verkenner zijn opdracht voor bekeken. Het water tussen de verschillende regeringspartijen om tot een gezamenlijk standpunt te komen is te diep. Ineens gaat het in de politiek weer over de koopkracht van de mensen.

– Koninklijk bemiddelaar (2 maanden)

Israël bombardeert een konvooi VN-vrachtwagens met hulpgoederen. Er volgt een waarschuwing van de EU, geen sancties omdat Israël vermoedt dat er Hamas-leden zich in de vrachtwagens verstoppen. Blijkt een foutje. Wie overkomt het nooit? Tegelijkertijd annexeert het de Westelijke Jordaanoever volledig.

De Belgische regering voert het tempo op. Een koninklijk bemiddelaar gaat verder waar de koninklijk verkenner was gebleven. Omdat de oorlog in Gaza een delicaat onderwerp is met veel gevoeligheden neemt de koninklijk bemiddelaar zijn tijd. Twee maanden om precies te zijn. Hij dankt de ministers en de partijvoorzitters voor de constructieve samenwerking en is hoopvol over de vorderingen: er is niet gesproken over concrete sancties, maar ze kunnen zich beter inleven in elkaars standpunt, wat voor de verdere gesprekken een belangrijke basis is. Meer verwachten, was ook niet realistisch geweest, zegt hij. De premier zegt in besloten kring dat zijn visie over Israël en Gaza hardop uitspreken tot zijn ontslag zou leiden. Hij doet er dan maar het zwijgen toe.

– Dreigen met val regering (naar schatting 4 à 7 keer)

Doorheen het jaar dreigen partijvoorzitters (geen leden van de regering) er ettelijke malen mee om de regering te laten vallen. Zo willen ze het signaal aan hun achterban geven: zo belangrijk is Gaza/Israël (schrappen wat niet past) voor ons! (maar uiteindelijk niet belangrijk genoeg om de regering werkelijk te laten vallen)

– Koninklijk intendant (2 maanden)

De Gazanen zijn samengehokt op een oppervlakte die een jaar voordien een tiende van Gaza vormde.

Noem deze weergave van de feiten kritisch, maar de koninklijk intendant lijkt niet echt op te schieten. Er zijn uiteraard de omstandigheden waar men nadrukkelijk op wijst: de complexiteit van het Midden-Oosten, de verschillende politieke belangen, de beperkte impact van een landje als België, enzovoort enzovoort. Dat neemt niet weg dat de koninklijk intendant na twee maanden zijn opdracht staakt en moet toegeven dat hij niet verder staat dan de koninklijk bemiddelaar, al benadrukt hij dat er nog altijd bereidheid is om met elkaar in dialoog te gaan.

– Regeringsverklaring (na vijf nachten in juli 2026 met twee keer een dreiging tot val van de regering)

De laatste Gazaan is uit Gaza verdreven. Een Amerikaanse projectontwikkelaar legt aan de kustlijn van Gaza de eerste steen van een all-inclusiveresort.

In België komt er vlak voor het zomerreces een doorbraak. Na een week vol onderhandelingen tot elke keer diep in de nacht, komt men op vrijdagochtend omstreeks 5 uur met een compromis. De federale regering besluit de hele situatie in Gaza uiterst zorgwekkend te vinden en volgt de situatie op de voet op. Ze moet tegelijkertijd vaststellen dat de doden niet tot leven worden gewekt door te spreken van etnische zuivering of genocide. Ook sancties tegen Israël zijn symboolpolitiek. Wat hebben de mensen in Gaza daar nu nog aan?

Matthias Vangenechten