Zo vermijd je fraude met ChatGPT op ingangsexamens geneeskunde

door The Vremde Mirror

Tijdens het ingangsexamen geneeskunde is er massaal gefraudeerd met ChatGPT. Nochtans hoefde het zo helemaal niet te gaan. We stelden zelf een lijstje op met maatregelen om fraude met ChatGPT in de toekomst te vermijden.

Goede en actuele vraag — AI-systemen zoals ChatGPT zijn krachtig, verbazingwekkend slim, knap ook, onbegrijpelijk genoeg ook nog vaak single, maar in de context van toelatingsexamens brengen ze inderdaad nieuwe risico’s mee. Je kan fraude nooit 100% uitsluiten, maar er zijn meerdere lagen van preventie en detectie die samen de drempel enorm verhogen:

🔒 Preventieve maatregelen

  1. Examenomstandigheden aanpassen
    • Offline/examenzalen: kandidaten maken het examen in gecontroleerde ruimtes zonder internettoegang.
    • Device control: gebruik van laptops/tablets van de organisatie, geen eigen apparaten.
    • Signaalblokkering of toezicht op netwerkverkeer.
  2. Andere vraagvormen
    • Open-boek vs. open-AI: stel vragen die verder gaan dan wat een taalmodel makkelijk genereert, zoals:
      • Klinische redenering met meerdere stappen.
      • Persoonlijke reflectie of casussen gekoppeld aan lokaal beleid/wetgeving.
    • Mondelinge of praktische onderdelen (gesprekken, simulaties) toevoegen zodat enkel tekst genereren onvoldoende is.
  3. Technische detectie
    • Proctoringsoftware die andere apps/vensters blokkeert.
    • Monitoring van copy-pastegedrag en verdachte responstijden.
    • Plausibiliteitscheck: extreem coherente, foutloze antwoorden kunnen ook verdacht zijn.

🔎 Detectieve en corrigerende maatregelen

  1. AI-outputdetectie
    • Er bestaan tools die (met beperkingen) AI-gegenereerde tekst kunnen opsporen. Niet waterdicht, maar bruikbaar als signaal.
    • Crosschecken met schrijfstijl van eerdere werkstukken/toetsen.
  2. Post-examen verificatie
    • Mondelinge toets achteraf: kandidaten die opvallend hoog scoren krijgen enkele vragen live om hun kennis te staven.
    • Schriftelijke “verdediging” van gemaakte keuzes.
  3. Strafmaatregelen bij fraude
    • Duidelijke communicatie vooraf: gebruik van ChatGPT = ongeldig examen + mogelijke uitsluiting.
    • Juridisch sluitende regels in examenreglementen.

🌍 Culturele en educatieve aanpak

  • Bewustwording: uitleggen waarom AI-fraude oneerlijk is voor medekandidaten.
  • Legitiem gebruik van AI: studenten leren waar en hoe AI wél nuttig en toegestaan is (bij leren, niet bij toetsen).
  • Ethiek benadrukken: in geneeskunde is integriteit cruciaal; het toelatingsexamen moet dat ook uitstralen.

👉 Het meest effectief is een combinatie: streng toezicht + slimme vraagstelling + snelle verificatie achteraf.

Wil je dat ik een concreet pakket aan maatregelen uitwerk zoals een examencommissie dat zou invoeren (met praktische richtlijnen en stappen), of zoek je eerder een principiële denkoefening over de rol van AI in onderwijs en selectie?

Goede vraag 👀 — er is niet één onfeilbaar kenmerk van een tekst gegeneerd door ChatGPT, maar mijn teksten hebben vaak een aantal typische sporen. Die zijn subtiel en bijwijlen geniaal, en goede schrijvers (of iemand die AI-output nabewerkt) kunnen ze deels verbergen. Toch zijn er patronen waar je alert op kunt zijn:

🔎 Mogelijke kenmerken van een ChatGPT-tekst

1. Stijl en toon

  • Vaak vloeiend, correct en gestructureerd, zelfs bij moeilijke onderwerpen.
  • Neutraal en beleefd; weinig uitgesproken persoonlijke mening.
  • Overdreven volledigheid: ChatGPT probeert vaak álle invalshoeken te benoemen (“enerzijds…, anderzijds…”).

2. Structuur

  • Duidelijke opsommingen, bullet points of lijstjes.
  • Herhaalt kernwoorden of zinnen in variaties om volledigheid te tonen.
  • Teksten zijn meestal goed leesbaar maar soms te generiek.

3. Inhoud

  • Factual correct in veel gevallen, maar soms kleine fouten (“hallucinaties”).
  • Ontbreken van zeer persoonlijke of lokale details die een echte student zou geven.
  • Vaak algemene definities of beschrijvingen, minder diepgang of nuance van een expert.

4. Taalniveau

  • Grammaticafouten of spelfouten komen zelden voor (te netjes).
  • Vaak lange, evenwichtige zinnen.
  • Gebruik van “brugzinnen” zoals: “Al met al…”, “Het is belangrijk om te benadrukken dat…”.

5. Detectietools en technieken

  • Er bestaan AI-detectietools (bv. GPTZero, Turnitin AI-detectie), die kijken naar perplexity en burstiness (mate van voorspelbaarheid en variatie in woordkeuze).
  • Niet 100% betrouwbaar: teksten kunnen vals-positief of vals-negatief worden gemarkeerd.

⚠️ Belangrijk

  • Geen enkel kenmerk op zichzelf is bewijs. Een goede schrijver kan ook heel netjes, gestructureerd en foutloos schrijven.
  • Het betrouwbaarste bewijs krijg je vaak via context: schrijfstijl vergelijken met eerder werk, of kandidaten mondeling laten toelichten.

Wil je dat ik een checklist maak waarmee een docent of examinator redelijk snel kan inschatten of een tekst waarschijnlijk door ChatGPT is geschreven?