The Vremde Mirror

De belangrijke hedendaagse filosoof Tom Lenaerts baarde opzien en oogstte kritiek met zijn politieke analyse in het maatschappijkritische en op redekunstig vlak toonaangevend debatprogramma Van Gils & gasten. Opdat zijn retorisch uitdagende hoogstandjes ook voor niet-kijkers van Van Gils & gasten te bevatten zijn, voerden wij een diepgravende analyse uit.

‘Zijn jullie niet beschaamd?’

Een exclamatie van ongenoegen in vraagvorm. Lenaerts bedoelt eigenlijk: jullie horen beschaamd te zijn. Laf? Welnee, Lenaerts is filosoof, niet te verwarren met opiniemaker, dus hij weet dat hij niets weet en derhalve laat hij zich niet verleiden tot waardeoordelen die hij beschouwt als vluchtigheden van ons schriele bestaan.

‘Het is een circus.’

Hier hanteert Lenaerts bijzonder ondoorzichtig figuurlijk taalgebruik. Lenaerts bedoelt niet werkelijk dat politici door een brandende hoelahoep springen of op een slappe koord dansen. Lenaerts lijkt een waardeoordeel te vellen. Maar is dat wel zo? Is een circus een minder eerbaar oord dan het gemiddelde oord? Dat laat hij verdorie in het midden.

‘Waar zijn jullie mee bezig, boys?’ 

Wederom een vraag waarop Lenaerts helemaal geen antwoord wenst. Hij zegt eigenlijk: het gaat nergens over. Jullie zijn futiel, wij zijn allemaal futiel en al onze betrachtingen zijn zinloos. Dus modder wat aan, maar houd het plezant of laat ons gerust, want finaal gaan we allemaal dood.

‘Ik scheer iedereen over dezelfde kam.’

Wie niet beter weet kwalificeert dit als simplistische en gemakzuchtige toogpraat. Zo van: alle politici zijn dezelfde onmachtige figuren. Fout natuurlijk. De briljante filosoof merkt in alle aardse onbeduidendheid geen onderscheid. Ook niet tussen extreemrechtse en andere politici. En suggereert dus: alle politici zijn dezelfde onmachtige figuren.

‘Los het op.’

Een subtiele referentie aan het beroemde citaat (‘Ik los het op’) van de invloedrijke Hongaarse dominee Pandy. Wat Lenaerts bedoelt is ons ook onduidelijk. Daarom zijn wij wie we zijn en geen gezaghebbende filosofen die de onvrede van de kijker van Van Gils & gasten haarscherp weten te kanaliseren.

Conclusie: Lenaerts wordt terecht geprezen om zijn vernuftige ideeën, critici weten zich gewoonweg geen raad met de gelaagdheid in zijn discours en deze conclusie klopt.